- Σεβασμιότατε Μητροπολίτη Σερρών και Νιγρίτης, σεβαστοί ιερείς και πατέρες της Εκκλησίας,
- Κύριε υπουργέ, εκπρόσωπε της ελληνικής κυβερνήσεως,
- Κύριε βουλευτά, εκπρόσωπε του ελληνικού κοινοβουλίου
- Κύριε βουλευτά, και Κύριε εκπρόσωπε βουλευτού
- Κύριε Αντιπεριφερειάρχα Σερρών, εκπρόσωπε της περιφέρειας κεντρικής Μακεδονίας
- Κυρία Δήμαρχε, Κύριοι Δήμαρχοι Νέας Ζίχνης και Εμμ. Παππά, κύριε Πρόεδρε του Δημοτικού Συμβουλίου, Κύριοι Αντιδήμαρχοι, πρόεδροι αυτοδιοικητικών οργάνων και δημοτικοί σύμβουλοι,
- Κύριε Αντισυνταγματάρχα, εκπρόσωπε του Διοικητή του 10ου Σώματος πεζικού Σερρών
- Κύριε εκπρόσωπε της Αστυνομικής Διεύθυνσης Σερρών,
- Κύριε Διοικητά της πυροσβεστικής υπηρεσίας Σερρών,
- Κύριοι εκπρόσωποι και απόγονοι Μακεδονομάχων,
- Κύριε διευθυντά της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης,
- Κυρίες και κύριοι διευθυντές σχολικών μονάδων
- Κύριοι εκπρόσωποι των αποστράτων και εφέδρων Αξιωματικών Νομού Σερρών
- Κυρίες και κύριοι εκπρόσωποι τοπικών υπηρεσιών, οργανισμών και φορέων,
- Αγαπητοί συνάδελφοι εκπαιδευτικοί, αγαπητοί μαθητές
- Αξιότιμοι κυρίες και κύριοι
Ημέρα χαράς η σημερινή για την πόλη μας, που φόρεσε τα καλά της για να την τιμήσει επάξια. Χαρμόσυνα ήχησαν οι καμπάνες, περήφανες ανέμισαν οι σημαίες και κυμάτισαν οι ψυχές, σύσσωμες παρίστανται οι αρχές, δεήσεις αναπέμπονται, μπάντες θα παιανίσουν, περήφανη η νεολαία θα παρελάσει. Όλοι εδώ για να θυμίσουμε στον Καπετάν Γιαγκλή, που είχε τη συνήθη μοίρα των σπουδαίων ανδρών, ν΄ αφήσει τούτο τον κόσμο αθόρυβα, έρημος, μόνος, και τυφλός, ότι τιμούμε τους αγώνες και την ανδρεία του και τον ευγνωμονούμε.
Ημέρα περισυλλογής η σημερινή για την πόλης μας. Αυτής της ευλογημένης γης, της ποτισμένης με το αίμα εκείνων που, με αυταπάρνηση και ηρωισμό, θυσιάστηκαν για την πολυπόθητη λευτεριά, που, κατά την ετυμολογία της τελεί υπό διαρκή έλευση, , στόχο, υψηλός και αέναος, ενδόμυχη ατομική και συλλογική προσδοκία.
Δυο απελευθερώσεις και μια νικηφόρα απόκρουση συναποτελούν τα τιμώμενα ιστορικά γεγονότα της σημερινής λαμπρής επετείου, στα οποία θα αναφερθώ αδρομερώς, παραλείποντας λεπτομέρειες και επιμέρους αναφορές, όπως η οικονομία της περίστασης απαιτεί.
Τον Οκτώβριο του 1912 ξεσπά ο Πρώτος Βαλκανικός Πόλεμος που βρίσκει τη Νιγρίτα έτι στενάζουσα υπό τον Οθωμανικό ζυγό. Στη διάρκεια του πολέμου αυτού Βούλγαροι και Έλληνες – συγκυριακά σύμμαχοι – μάχονται για την απελευθέρωση των εδαφών της Μακεδονίας από τους Τούρκους. Μάχονται πρωτίστως με το χρόνο, καθώς διάχυτη ήταν η αίσθηση πως ότι απελευθέρωνε κανείς, θα το προσαρτούσε στην επικράτειά του, εξαργυρώνοντας την επί του πεδίου διαμορφωθείσα πραγματικότητα.
Ήταν ήδη γνωστό, από τα προηγούμενα χρόνια ότι οι Βούλγαροι εποφθαλμιούν τα εδάφη της Μακεδονίας. Ενεργώντας σοφά και με οξυδέρκεια η ελληνική πολιτεία, οργανώνει έγκαιρα ως προπομπό του ελληνικού στρατού για τη Μακεδονία ένα καταδρομικό σώμα προσκόπων με γενικό αρχηγό τον Μαζαράκη με στόχο την κατάληψη των κομβικής σημασίας λιμανιών και της πέριξ αυτών ενδοχώρας. Αδιαφιλονίκητοι αρχηγοί των σωμάτων προσκόπων οι ένδοξοι Μακεδονομάχοι, που διαθέτουν εμπειρία και γνωρίζουν καλά την περιοχή. Για την περιφέρεια της Νιγρίτας επιλέχθηκε ο θρυλικός καπετάν Γιαγκλής, επικεφαλής 120 γενναίων προσκόπων. Μόλις έλαβε τη σχετική εντολή, κινήθηκε αστραπιαία, φθάνοντας στις παρυφές της Νιγρίτας. Την επόμενη μέρα, έπειτα από σφοδρή μάχη, εξουδετερώνει την τουρκική άμυνα και απαιτεί την παράδοση της πόλης.
Είναι η 23η Οκτώβρη του 1912, όταν ο ήρωας με τα παλικάρια του, εν μέσω ξέφρενων πανηγυρισμών και παλλαϊκής υποδοχής εισέρχεται στην πόλη θριαμβευτικά και υψώνει τη Γαλανόλευκη στο Διοικητήριο, τερματίζοντας τη μακραίωνη σκλαβιά. σκλαβιά 550 χρόνων. Ο ίδιος, ασκώντας καθήκοντα φρουράρχου, κατέλαβε τα δημόσια κτίρια, γέμισε τις αποθήκες με τρόφιμα και εγκατέστησε πρόχειρες αρχές. Αφόπλισε τους Τούρκους κατοίκους των γειτονικών χωριών και ενημέρωσε τις Ελληνικές Αρχές για τη διαμορφωθείσα κατάσταση. Η περιφέρεια Νιγρίτας, από το Στρυμονικό ως την Αμφίπολη, για 3 περίπου μήνες, διοικήθηκε με τρόπο χρηστό κι επ’ ωφελεία των κατοίκων από το σώμα του καπετάν Γιαγκλή.
Ωστόσο οι Βούλγαροι, με τον ισχυρισμό ότι η Νιγρίτα δεν απελευθερώθηκε από τον τακτικό ελληνικό στρατό, αλλά από αντάρτες, αρνούνται τα τετελεσμένα, μιλώντας για γκρίζα ζώνη. Έτσι στις 12 Νοεμβρίου ένας λόχος βουλγαρικού στρατού με πονηριά, κατάφερε να εισέλθει και να εγκατασταθεί στην πόλη μας. Αν και ανεπιθύμητοι, οι Βούλγαροι αυξάνουν με ύπουλο τρόπο την παρουσία τους, διεκδικώντας, όπως και στη Θεσσαλονίκη, συγκυριαρχία.
Ο απώτερος στόχος τους όμως είναι η ολοκληρωτική κατάληψη. κι αυτό επιχειρούν από τις αρχές του Φλεβάρη, όταν κατέφθασε στη Νιγρίτα νέος λόχος βουλγαρικού στρατού. Ταυτόχρονα ένα τάγμα περνά τη γέφυρα της Κουμαριάς και στρατοπεδεύει στο χωριό Αγία Παρασκευή, πυροδοτώντας τα πατριωτικά αντανακλαστικά των Ελλήνων. Ένας λόχος υπό τον λοχαγό Γαργαλίδη και τους υπολοχαγούς Σταυριανόπουλο και Κορδογιάννη οχυρώνεται έξω από την Τερπνή, στη θέση Πλατανούδια, και ανακόπτει με τη βοήθεια των κατοίκων την προέλασή τους, έπειτα από σκληρή και πεισματώδη μάχη.
Την ίδια στιγμή μέσα στην πόλη της Νιγρίτας οι 200 περίπου Βούλγαροι, επιχείρησαν να καταλάβουν το Διοικητήριο και την αποθήκη τροφίμων και πυρομαχικών. Ωστόσο, η απόπειρά τους εξουδετερώθηκε εύκολα από τον καπετάν Γιαγκλή και τον ανθυπολοχαγό Φάλαγγα. Τελικά οι Βούλγαροι οχυρώθηκαν στο 1ο δημοτικό, που το μετέτρεψαν σε στρατώνα. Τότε κάποιος άσημος χωρικός, ονόματι Καράσαλης, αψηφώντας τα πυρά, σκαρφάλωσε στη σκεπή και άρχισε να τους περιλούζει με πετρέλαιο. Οι Βούλγαροι εγκαταλείπουν το κτήριο έντρομοι, τρέπονται σε φυγή κι οι περισσότεροι συλλαμβάνονται. Μετά την άσχημη γι αυτούς τροπή οι Βούλγαροι επιστρέφουν στις Σέρρες, ικανοποιώντας την ώρα του φευγιού τους, τον πληγωμένο εγωισμό και τη ντροπή της ήττας με πράξεις έσχατης ανανδρίας, με σφαγές και απαγωγές αμάχων, με πιο αποκρουστικές αυτές του Δημητριτσίου.
Σαν σήμερα, λοιπόν, πριν από 112 χρόνια, οι Βούλγαροι εκδιώχθηκαν από τη Νιγρίτα. Αυτή η μέρα εγχαράχθηκε ανεξίτηλη στη συνείδηση των κατοίκων ως η ημέρα που ύστερα από πολύ αίμα και αγώνες, μπόρεσαν επιτέλους να αναπνεύσουν ελεύθερα.
Τρεις μήνες περίπου αργότερα, θα γραφεί η τελευταία πράξη, που επεφύλλασε για την πόλη μας πόνο αβάσταχτο και οδύνη ανείπωτη. Οι Βούλγαροι εκμεταλλεύονται μια τακτική υποχώρηση του ελληνικού στρατού εισέρχονται τελικά το πρωί της 18ης Ιουνίου 1913 στη Νιγρίτα, την οποία νωρίτερα είχε εγκαταλείψει η πλειονότητα των αμάχων για να αποφύγουν το εχθρικό μένος. Το απόγευμα της ίδιας μέρας ο ελληνικός στρατός αντεπιτέθηκε και απώθησε τους Βουλγάρους, που αναδιπλώνονται και υποχωρούν, αφού προηγουμένως πυρπόλησαν τη Νιγρίτα και θανάτωσαν ό,τι είχε ζώσα πνοή. 470 νεκροί και 1400 οικίες κατεστραμμένες. Ήταν η αποφράδα ημέρα της πόλης μας, που από ακμάζουσα είχε μετατραπεί σε σωρό ερειπίων έτι καπνιζόντων.
Λίγες μέρες αργότερα, στις 17 Ιουλίου, με επικεφαλής τον 1ο Δήμαρχο Γιάννη Αποστόλου, διοργανώνεται στην πόλη μας επιβλητικό συλλαλητήριο, που επιδίδει στις αρχές το παρακάτω ψήφισμα.
«Οι επιστρέφοντες εκ του καταφυγίου των εις το οποίον ηδυνήθησαν να διαφύγουν τον βέβαιον θάνατον, συνήλθον σήμερον εις το μέσον των ερειπίων της πόλεως όπως εκφράσουν την αγανάκτησίν των κατά της βαρβαρότητος η οποία δεν δύναται να συγκριθή προς τας αγριωτέρας ωμότητας άλλου βαρβαρικού λαού.
Προσκαλούμεν τον πεπολιτισμένον κόσμον να έλθη όπως βεβαιωθή ιδίοις όμμασι περί της θλιβεράς αλήθειας των ατιμώσεων τας οποίας διέπραξαν οι βάρβαροι.
Καταγγέλλομεν τους αθλίους αυτούς εγκληματίας, τους βεβήλους και απατεώνας της κοινής γνώμης, οι οποίοι παριστώσιν ως Βουλγάρους της Μακεδονίας εκείνους οι οποίοι είναι οι πραγματικοί απόγονοι της αρχαίας Ελλάδος. Δηλούμεν ότι δεν θα δεχθώμεν άλλην λύσιν από την ένωσίν μας μετά της Ελλάδος, της αγαπητής μας πατρίδος».
Με το θρήνο νωπό κι ανεπούλωτες τις πληγές, νιώθουν επιτακτική την ανάγκη να τονίσουν τις Μακεδονικές ρίζες τους, να διαλαλήσουν την ελληνικότητά τους.
Σε μια εποχή που κάποιοι προβαίνουν κυνικά και ανερυθρίαστα στην οικειοποίηση ξένων κατακτημένων μνημείων, ακόμη και στην παραχάραξη της ιστορίας, Ναι είναι ελπιδοφόρο και συγκινητικό να μνημονεύει κανείς και να τιμά την ιστορία και την αυτοχθονία του. Να προβάλει τις πανάρχαιες ρίζες μας, τη Βισαλτία μας, που δεν έχει μόνο να επιδείξει τους λαγούς με τα δυο ήπατα, όπως ιστορεί ο Θεόπομπος, Βισάλτης ήταν ο επικός ποιητής Ορφέας ο Κικωναίος, παλιότερος του Ομήρου κατά δυο γενιές και με εφάμιλλο έργο, Βισάλτης ήταν ο βασιλιάς που αρνήθηκε την εθελοδουλία στον Ξέρξη, επιλέγοντας το δύσβατο δρόμο για τα βουνά, παρά τον εύκολο δρόμο του μηδισμού, όπως μαρτυρεί ο Ηρόδοτος.
Αυτών των Μακεδόνων Βισαλτών, άξιοι συνεχιστές και απόγονοι ήταν οι πρόγονοί μας, που αγωνίστηκαν με πίστη και σθένος και θυσιάστηκαν για τη λευτεριά μας. Κι εμείς οι επιγενόμενοι έχουμε χρέος να φανούμε αντάξιοι, δικαιώνοντας τις θυσίες τους. Σήμερα, που η επίκληση του διεθνούς δικαίου φαντάζει ως αφελής και φιλοτιμημένη ανάγκη των μικρών, ενώ την εφαρμογή του ασκούν επιλεκτικά οι ισχυροί, ας έχουμε οδηγό τη ρήση του Δημοσθένη.
«ἀρχὴ μὲν ἁπάσης ἀρετῆς ἔστιν σύνεσις, πέρας δε ἀνδρεία· καὶ τῇ μὲν δοκιμάζεται τί πρακτέον ἐστί, τῇ δὲ σῴζεται.».
Ας μην αφήσουμε αδικαίωτη τη θυσία των προγόνων μας. Ας την καταστήσουμε φάρο τηλαυγή και οδηγό για το μέλλον. Και ας ευχηθούμε, εργαζόνενοι ταυτόχρονα γι αυτό, για τη Νιγρίτα μας να είναι πάντα υπερήφανη, δυνατή και ευλογημένη, όπως και της αξίζει.
Ευχαριστώ.
About Author
